Samuraylar sinemada efendisini arıyor

47 Ronin, bu hafta gösterimde. Sahipsiz samuray anlamına gelen ‘ronin’lerin macerası, gerçek hayattan alıntı. Asıl hikâyeye ve sinemadaki yansımalarına göz attık.47 Ronin bu hafta gösterime girdi. Film, Japon halkının değerler dünyasını şekillendiren en önemli hikâyelerden birini konu ediniyor. Belki de en önemlisini... Japon topraklarında yüzyıllar evvel yaşayan efendilerini arayan samurayların hikâyesinin bugüne kadar 12 farklı filmi çekildi. 47 Ronin, 13.sü… Yeni film şu soruları beraberinde getirdi: 47 Ronin hikâyesinin aslı nedir? Japonlar için neden bu kadar değerli? Sinemaya ne şekillerde aktarıldı? Hollywood’a nasıl transfer oldu?Bu sorulara cevap vermeden evvel, filmin hikâyesine bir göz gezdirelim: “47 Ronin adlı samuray çetesinin ustası öldürülünce ekip dağılır, herkes işsiz kalır. Rakip çetenin lideri Kira tarafından gerçekleştirilen bu suç karşılıksız kalmaz. 47 Ronin’in sadık elemanları Oishi ve Kai bir araya gelerek kanunsuz ve acımasız bir intikam planının peşine düşerler. Bu yolculuğa yalnız olmayan ikilinin yanında, korkunç hesaplar peşinde olan Kira’nın yok olmasını isteyen kalabalık bir grup dâhil olur. 47 samuray savaşçısı dünyanın en tehlikeli insanı Lord Kira’nın kalesine doğru ilerler ve tarihe kanla yazılan bir mücadeleye girişirler.” Carl Erik Rinsch’in yönetmen koltuğunda oturduğu filmde, Japonların ünlü oyuncularına Matrix’in yıldızı Keanu Reeves eşlik ediyor.Her şeyin sorumlusu KiraFilme yansıyan hikâye böyle. Sinemanın doğasından mütevellit beyazperdede aktarılamayan ayrıntılar var. Onlarla roninleri daha ayrıntılı tanıyalım: 18. yüzyıl başı... Kyoto’da yaşayan imparatora saygısını göstermek isteyen şogun (askeriyenin lideri) ona hediyelerle beraber iki genç daimyo (hükümdar) gönderir. Lord Asano ve Lord Date’nin tecrübesiz olması sebebiyle de yanlarına tecrübeli ama hırsı ve kibriyle ünlü devlet adamı Kira verir. Amma velâkin Kira, ikiliye yardım edeceği yerde, onları küçük düşürür, hakaretler eder. Buna iki ay dayanır Asano, sabrının tükendiği gün kılıcını çekip Kira’yı yaralar. Japonya askeri yasalarına göre böyle bir harekette bulunmak ölüm cezasına sebep olacak bir suç teşkil etmektedir. Müfettişler kavganın sebeplerini araştırır, Asano lordunu ölüme mahkûm eder, karnını kesmesi yani intihar etmesi teklifinde bulunurlar. Kendini öldürmek zorunda kalan Asano’nun mal varlığına ve kalesine el konurken Kira’ya hiçbir ceza verilmez. Asıl macera buradan sonra başlıyor. Durumu öğrenen Asano’nun askerleri çılgına döner, intikam almak için yemin ederler. Japon yasalarına göre Asano’nun emrinde olan 321 samuray efendisi, öldürüldüğü için ronin olurlar. Efendisiz savaşçı… Üstadlarını kaybeden savaşçılar bir araya gelip karar verirler. Planları şöyle: Kaleyi geri almak ve Kira’yı öldürmek.2 yıl pusuda bekledilerBirkaç gün sonrası… Şogunun ajanları kaleye gelir, Asano samuraylarının birçoğu grubu terk eder, geri 60 sadık samuray kalır. Tedbir amacıyla halkın arasına karışırlar. Kimi tüccar kılığına girer, kimi sokak satıcısı olur, kumarbaz rolü oynar. İki yıl sürer bu sabır. Kira ve adamlarının zihninden suikast düşüncesi silindiğinden emin olduklarında operasyona başlarlar. Karlı ve soğuk bir kış gecesinde 47 ronin iki grup halinde konağı sarar, 1,5 saatlik bir çatışmadan sonra ortalığı silip süpürürler. Roninlerden 1 kişi ölürken, karşı cepheden 61 kişi can verir. Ek binalardan birinde ele geçirdikleri Kira’dan Asano gibi onurlu bir şekilde intihar etmelerini beklerler. Bunu reddedince efendilerini öldürdükleri bıçakla kafasını keserler. Sonrası dramatik. Roninlerin onurlu mücadelesine hayranlığını gizlemeyen imparator, 47 gün süren düşünce evresinden sonra yasalar gereği roninlerin ölümüne karar verir. 45 ronin onurluca kendilerini kurban eder, efendilerinin etrafına gömülürler. Onurlu mücadeleleri, sadakati dillere destan olur, efsaneleşir. O gün bugündür aralık ayının ortasında ülkede törenler düzenleniyor, mezarları başında anılıyorlar.81 yıl önce sinemaya aktarıldıJaponya’nın ünlü samuray savaşçılarının ideallerini ve değerlerini anlatan roninlerin hikâyesi, bugüne kadar birçok romana konu oldu, tiyatrosu, operası yapıldı. Sinemadaki macerası 90 yıldan fazla. 47 Ronin’in beyazperdeye aktarıldığı ilk yıl: 1932. Sonrasında peyderpey devamı geldi. Yönetmenler tarafından en çok ilgi gördüğü dönem altmışlı yıllar… 1957’den 1964’e istisnasız her yıl bir film çekildi. Hikâyenin Japon toprakları dışına çıktığı yıl ise 1993. Amerika’da üç sezonluk bir dizi çekildi, ardından maceraperest Hollywood yönetmenlerinin masasına gitti. Her yönetmen hikâyeye farklı açılardan baktığı için elimizde rengârenk bir film listesi var. Bir yönetmen samurayların gözünden hayata bakarken biri olayların 16 yıl sonrasına götürüyor bizi. Hayatta kalan tek kişiyle ülkeyi geziyor, gözden düşen samurayların ailesini bulup isyanın sebebini araştırıyor. Hepsinin ortak noktası kahramanlığın göklere çıkarılması.Başrol meleze emanetSon filmde hikâyenin başrolünde bir melez (Keanu Reeves) var, olaylar onun etrafında şekilleniyor. Samurayların ustasını öldüren Kai’nin yanında doğaüstü güçlere sahip bir kadın var. Büyü yapan, hayaletler gibi bir görünüp kaybolan, canavara dönüşebilen bir kadın… Film bilgisayar oyunu gibi başlayıp bitiyor, karakteri pas geçiyor. Japon yönetmenlerin filmlerinde haliyle oyuncular Japonca konuşuyordu, Hollywood eli değince İngilizce konuşmaya başladılar. Japon aksanıyla İngilizce konuşan oyuncular görmek bir hayli eğlenceli! Haneke’nin bile alt yazı okumayı sevmeyen Amerikalı izleyiciler için Ölümcül Oyunları, yeniden çektiğini düşünürsek bu durumu yadırgamamak lazım. Ronin filmleri içerisinde en çok ön plana çıkan hangisi diye merak edenler için söyleyelim. Japonların usta yönetmeni Kenji Mizoguchi’nin çektiği ikinci film. Sinema dünyasına göre teknolojinin nimetlerinden yararlanılarak çekilen onlarca film, siyah-beyazın samimiyetini yakalayamadı henüz.Hollywood’a cazip gelen ne?Ronin’lerle ilgili farklı efsaneler var. Kimi kaynaklarda karşımıza ejderhalar, cinler çıkıyor. Roninlerin kahramanlık mücadeleleri aksiyonu seven Hollywood yönetmenleri için büyük bir nimet. Hikâyelerin mistik yönü işin kreması. Malumunuz Amerikalı yönetmenler farklı dünyalardan farklı hikâyelerin arayışı içerisindeler. Japon kültürünün cazip gelmesi oldukça doğal. Mimarisi, hayat tarzı, kılık kıyafetleriyle, tarihe referansla inşa edilmiş yeni bir dünya, Batı insanına cazip geliyor olabilir. Bu dünyayı kurgulamak da zor olmasa gerek. Hollywood’un kostüm, dekor tasarımı, teknik altyapısıyla nasıl bir konuma geldiğini iyi biliyoruz.Hiçbir düelloyu kaybetmeyen ronin: MusaşiRoninler içinde en tanınmış olanı, Japonların ünlü kılıç ustası Miyamoto Musaşi. 16. yy’ın başlarında yaşayan Musaşi, 13 yaşından itibaren girdiği düellolarda gösterdiği başarılarla “Japonya’nın en iyisi” unvanını alır. O gün bugündür hâlâ en iyisi. Miyamoto Musaşi, ömrü boyunca girdiği 60 düellonun hiçbirini kaybetmemiş. Kılıç kullanma üzerine kitaplar yazan usta hakkında anlatılan birçok efsane de var. Musaşi, kimine göre dev kertenkelelerle savaşmış, kimine göre ise havada, suda yürümüş.